Gemeentes, provincies, ministeries en waterschappen; het zijn overheidsinstellingen die, op het moment dat zij voornemens zijn een (bouw)project op te starten, verplicht zijn om een openbare aanbesteding uit te schrijven. Diegene aan wie de opdracht wordt gegund, heeft de laagste prijs geboden of biedt de hoogste waarde tegen de scherpste prijs. Omdat de projecten van de overheid vaak niet mals zijn qua grootte en omvang, ontstaat er op zo’n moment logischerwijs een enorm gevecht om de beste kwaliteit tegen het scherpste tarief. En van het gevecht om die laagste prijs worden onderaannemers niet zelden de dupe. De schuldige? De aannemer. De verantwoordelijke? De overheid.
Moordende concurrentie, grillige aannemers
Kleine zelfstandigen in de bouw hebben het in Nederland niet gemakkelijk. De concurrentie is moordend, waardoor de prijs van hun dienstverlening steeds verder omlaag moet. Bovendien zijn de eenpitters vaak afhankelijk van de grotere aannemers, die letterlijk een blik zzp’ers opentrekken op het moment dat ze een aanbesteding winnen. Op zich niets mis mee; door het winnen van de opdracht is ook de kleine zelfstandige voor een aantal maanden verzekerd van werk.
Toch kan niet iedere kleine zelfstandige anticiperen in zo’n aanbestedingsproject. Als ondernemer moet je namelijk flink wat reserves hebben opgebouwd, wil je een graantje kunnen meepikken van de gewonnen aanbesteding. De grote aannemers hanteren namelijk niet zelden een betalingstermijn van 60 tot soms wel 120 dagen hanteren. Een belachelijke termijn, als je het mij vraagt, en bovendien onnodig. Hoewel ze zich er niet altijd aan houden, zijn overheidsinstellingen namelijk verplicht om binnen dertig dagen aan hun betalingsverplichtingen te voldoen. Aannemers kunnen hun onderaannemers dus prima binnen 30 dagen betalen – en 45 dagen is dus al helemaal haalbaar!
Overheid, word wakker
Waar de overheid ligt te slapen, ligt de zzp’er hoogstwaarschijnlijk wakker. Omdat hij als kleine zelfstandige nu eenmaal niet bij machte is om iets aan de situatie te veranderen. Een incassotraject starten? Onmogelijk, dan ben je de opdracht kwijt en schakelt de aannemer je niet meer in. Het verhaal uitleggen aan de aannemer? Kansloos. Voor jou tien andere onderaannemers die wel akkoord gaan met zo’n belachelijke betaaltermijn – omdat ze wel moeten. De enige partij die deze vicieuze cirkel kan doorbreken, is de overheid zelf. Op het moment dat een overheidsinstantie een aanbesteding uitschrijft voor een groot project, moet ze in het bestek laten opnemen dat de uiterlijke betaaltermijn aan onderaannemers 45 dagen is. Voldoe je hier niet aan als aannemer? Dan word je uitgesloten van deze (en volgende) aanbesteding(en).
Een kleine moeite voor een overheidsinstantie, met een groot verschil (en een goede nachtrust tot gevolg) voor de onderaannemer! Overheid, word wakker en help de kleine zelfstandigen een beetje op weg om iets van zijn onderneming te maken. Aan hun eigen inzet zal het namelijk niet liggen.
